" توزیع و پراکنش کشتی چسب(بارناکل) در سواحل سنگی حوضه جنوب غربی دریای خزر"

چکیده: دو گونه غیر بومی ماکروبنتوزی که دردهه اخیر در سواحل جنوبی دریای خزر درحال افزایش هستند کشتی چسب amphibalanus improvisus و دو کفه ای mytilaster lineatus می باشد. هدف از این تحقیق تعیین تعداد، زی توده، درصد پوشش و بررسی عوامل موثر برتوزیع و پراکنش این گونه ها درمناطق مختلف سواحل سنگی حوضه جنوب غرب دریای خزر بوده است. جهت نمونه برداری 10 ایستگاه در طول سواحل سنگی طبیعی و مصنوعی از آستارا تا بابلسر انتخاب و در طول یک سال به فاصله زمانی هر2ماه یکبار از شهریور 92 تا تیر93 توسط کوادرات 15×15 به صورت تصادفی مورد نمونه برداری قرار گرفتند. نتایج فاکتورهای غیر زیستی مورد سنجش نشان داد میانگین دمای آب 48/16سانتی گراد، شوری87/9 قسمت در هزار، اسیدیته27/8، اکسیژن محلول89/9میلی گرم بر لیتر، قابلیت رسانای آب52/16متر در ثانیه اندازه گیری گردید. میانگین و انحراف معیار تعداد بارناکل 165/271 ± 75/404، درصد پوشش657/19±83/36، وزن 825/11± 81/17(gr) در واحد سطح تعیین و تعداد، درصد پوشش و وزن دوکفه ای در ایستگاههای مختلف نشان داد که میانگین وانحراف معیارتعداد536/484±33/327، درصدپوشش 309/34±97/29، وزن 021/44±47/26(gr) در واحد سطح بوده و بیشترین تعداد607/116 ± 33/1211، بالاترین درصد پوشش 764/3 ± 83/90 و بیشترین وزن 052/65±67/109 مربوط به ایستگاه 3 می باشد. آزمون میانگین ها ی یکطرفه و توکی نشان داد که در ایستگاه های مختلف تعداد، درصدپوشش ، وزن بارناکل و دوکفه ای دارای اختلاف معنی داری در ایستگاههای 3 ، 4، 5، 6 بوده است. اگرچه نتایج پراکنش یکنواخت بارناکل را در ایستگاه های ده گانه نشان می دهند، اما در آزمون تشابه زیستگاهی مشخص شد که بیشترین تشابهات زیستگاهی مربوط به ایستگاه های 6، 3، 4،5 بوده و نتایج آزمون میانگین های یکطرفه در ماه های مختلف نشان داد تغییرات زمانی در فراوانی بارناکل تاثیر گذار نیست. درآزمون مولفه های اصلی دما هم راستا با فراوانی بارناکل، هم محور با رشد دوکفه ای اما شوری در جهت عکس فراوانی بارناکل و هم محور با سنجه های آماری دوکفه ای مهاجم می باشد. بیشترین فراوانی بارناکل و دوکفه ای به ترتیب در شوری 10-7 و11-9 قسمت در هزار است. در بررسی عوامل محیطی می توان استنباط کرد که به لحاظ شوری سواحل سنگی حوضه جنوب غرب دریای خزر برای رشد بارناکل بهینه و دما در فراوانی بارناکل، دوکفه ای مهاجم اثر مثبتی دارد. در ایستگاه های که دوگونه با هم دیده شدند رقابت بر سر فضا ایجاد می شود که این رقابت عموما" به نفع دوکفه ای مهاجم تمام می شود.